মে নষ্ট্ৰুৱেল কাপ হৈছে নাৰীৰ মাহেকীয়া ঋতুস্ৰাৱ সম্পৰ্কীয় এক স্বাস্থ্য-সঁজুলি। নাৰীৰ ঋতুস্ৰাৱৰ দিনত ইয়াক যোনীৰ ভিতৰত স্থাপন কৰি ৰক্তস্ৰাৱ সংগ্ৰহ কৰা হয়। এই সঁজুলিবিধ ব্যৱহাৰলৈ অহা কিছু দিন হ’ল যদিও এতিয়াও ই সৰ্বজনপ্ৰিয় এক সঁজুলি হৈ উঠিবগৈ পৰা নাই। নাৰীসকলৰ মাজত মূলতঃ চেনিটেৰি নেপকিন বা পেডেই (আৰু কিছু পৰিমাণে টেম্পন) এতিয়ালৈকে জনপ্ৰিয় আহিলা হৈ আছে। এই কথাও সত্য যে চেনিটেৰি নেপকিনৰ আপেক্ষিক উচ্চ দামৰ বাবে গ্ৰামাঞ্চলৰ নিম্নবিত্ত বা দৰিদ্ৰ পৰিয়ালৰ মহিলাই বিকল্প হিচাপে পেলনীয়া বা ফটা কাপোৰ আদি ব্যৱহাৰ কৰি থাকিবলগীয়া হৈছে আৰু এই অভ্যাস সেই নাৰীসকলৰ স্বাস্থ্যৰ প্ৰতি ভাবুকিৰ কাৰণ হৈ আছে।
স্থিতিস্থাপকতা গুণ সমৃদ্ধ (flexible) এই মেনষ্ট্ৰুৱেল কাপ সাধাৰণতে মেডিকেল গ্ৰেডৰ চিলিকন, ৰাবাৰ বা লেটেক্স ৰাবাৰেৰে তৈয়াৰ কৰা হয়। সাধাৰণতে ঔষধৰ দোকান আৰু অনলাইন ষ্টোৰত মেনষ্ট্ৰুৱেল কাপ কিনিবলৈ পোৱা যায়।
চেনিটেৰি নেপকিনৰ উচ্চ দামৰ বিপৰীতে মেনষ্ট্ৰুৱেল কাপ যথেষ্ট সস্তা। ৩০০-৪০০ টকাৰ এটা ভাল মানৰ মেনষ্ট্ৰুৱেল কাপ একেৰাহে পাঁচ বছৰ মানলৈ ব্যৱহাৰ কৰিব পৰা যায়। এই স্বাস্থ্য-সঁজুলি সকলো আৰ্থিক স্তৰৰ মহিলাই ব্যৱহাৰ কৰিব পৰাটো অন্যতম এক ইতিবাচক দিশ।
মেনষ্ট্ৰুৱেল কাপে পেড বা টেম্প’নতকৈ ঋতুস্ৰাৱৰ অধিক তেজ ধৰি ৰাখিব পাৰে। টেম্পনে ৬-৯ গ্ৰাম আৰু পেডে তাতোকৈও কম ঋতুস্ৰাৱৰ তেজ ৰাখিব পৰাৰ বিপৰীতে মেনষ্ট্ৰুৱেল কাপে আকাৰ আৰু ব্ৰেণ্ডৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰি ৩০-৪০ গ্ৰামলৈকে ঋতুস্ৰাৱৰ তেজ ধৰি ৰাখিব পাৰে। অৰ্থাৎ ইয়াক সলনি নকৰাকৈ অধিক সময় পিন্ধিব পাৰি, ফলত ই দিন আৰু বিশেষকৈ ৰাতি ব্যৱহাৰ কৰাত অধিক সুবিধাজনক হৈ পৰে।
সুবিধাৰ উপৰিও মেনষ্ট্ৰুৱেল কাপ পৰিৱেশ অনুকূল। জৈৱ-বিঘ্নিত নোহোৱা সামগ্ৰীৰে নিৰ্মিত মেনষ্ট্ৰুৱেল কাপ ব্যৱহাৰ অনুপযোগী হোৱাৰ পাছত সোনকালেই পচি যোৱা সম্ভৱ। তদুপৰি মেনষ্ট্ৰুৱেল কাপ বহু বছৰলৈ ব্যৱহাৰ কৰি থাকিব পৰাৰ ফলত আৱৰ্জনা হ্ৰাস কৰাত ই সহায়ক হয় আৰু দীৰ্ঘম্যাদীভাৱে ধন ৰাহি হয়। এগৰাকী মহিলাই জীৱনকালত কেইবাহাজাৰ পেড বা টেম্পন ব্যৱহাৰ কৰে, যাৰ ফলত যথেষ্ট পৰিমাণৰ আৱৰ্জনাৰ সৃষ্টি হয়। মেনষ্ট্ৰুৱেল কাপ ব্যৱহাৰ কৰি মহিলাসকলে নিজৰ আৱৰ্জনা আৰু কাৰ্বন ফুটপ্ৰিণ্ট হ্ৰাস কৰিব পাৰে, ইয়ে অধিক বহনক্ষম ভৱিষ্যতৰ সম্ভাৱনা কঢ়িয়ায়।
মেনষ্ট্ৰুৱেল কাপৰ আন এটা সুবিধা হ’ল, ইয়াত যোনিৰ পি এইচ (pH) ভাৰসাম্য বিঘ্নিত কৰিব পৰা কোনো ধৰণৰ ৰাসায়নিক পদাৰ্থ বা শোষক পদাৰ্থ নাথাকে, যাৰ ফলত সংবেদনশীল ছাল বা এলাৰ্জী থকা মহিলাসকলৰ বাবে ই এক নিৰাপদ বিকল্প। বহুতো পেড আৰু টেম্পনত ক্ল’ৰিন, ডাইঅক্সিন আদি ৰাসায়নিক পদাৰ্থ থাকে, যিয়ে বিৰক্তি বা এলাৰ্জিৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে। মেনষ্ট্ৰুৱেল কাপত এনেকুৱা ৰাসায়নিক পদাৰ্থ নাথাকে আৰু যোনিৰ প্ৰাকৃতিক আৰ্দ্ৰতা শোষণ নকৰে।
এই সুবিধাসমূহৰ মাজতো মেনষ্ট্ৰুৱেল কাপ ব্যৱহাৰৰ ক্ষেত্ৰত কিছু অসুবিধাও আছে। উদাহৰণস্বৰূপে, কিছু নাৰীয়ে, বিশেষকৈ নতুনকৈ ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ লোৱাসকলে ইয়াক স্থাপন কৰা বা আঁতৰোৱাত অসুবিধা পাব পাৰে। এই ক্ষেত্ৰত কিছু অভ্যাসৰ প্ৰয়োজন হ’ব পাৰে। ইয়াৰ উপৰি মেনষ্ট্ৰুৱেল কাপ খালী কৰি নিয়মিতভাৱে পৰিষ্কাৰ কৰি ৰাখিব লাগে, যিটো সকলো পৰিৱেশতে সম্ভৱ নহ’বও পাৰে। কাপটো পৰিষ্কাৰ কৰি বীজাণুমুক্ত কৰাৰ বাবে প্ৰস্তুতকাৰকৰ নিৰ্দেশনা মানি চলাটো গুৰুত্বপূৰ্ণ, ইয়াৰ অন্যথা সংক্ৰমণ হোৱাৰ আশংকা থাকে।
সাধাৰণতে টেম্পন ব্যৱহাৰৰ ফলত হ’ব পৰা টক্সিক শ্বক চিনড্ৰম (TSS)ৰ আশংকা মেনষ্ট্ৰুৱেল কাপৰ ক্ষেত্ৰতো থাকিব পাৰে বুলি আশংকা আছে যদিও টেম্পনৰ তুলনাত ইয়াৰ সম্ভাৱনা বহু কম। এই ক্ষেত্ৰত ব্যৱহাৰৰ বাবে প্ৰস্তুতকাৰকৰ নিৰ্দেশনা মানি চলাটো গুৰুত্বপূৰ্ণ আৰু টি এছ এছৰ আশংকা হ্ৰাস কৰিবলৈ অন্ততঃ প্ৰতি ১২ ঘণ্টাৰ মূৰে মূৰে কাপটো আঁতৰাই পৰিষ্কাৰ কৰাটো গুৰুত্বপূৰ্ণ। এই ধৰণৰ সম্ভাৱ্য অসুবিধা সত্ত্বেও মেনষ্ট্ৰুৱেল কাপ ব্যৱহাৰ কৰাৰ সুফল যিকোনো অসুবিধাতকৈ বহু বেছি।
সামগ্ৰিকভাৱে ঋতুস্ৰাৱৰ প্ৰবাহ পৰিচালনাৰ বাবে মেনষ্ট্ৰুৱেল কাপ এক নিৰাপদ আৰু সুবিধাজনক বিকল্প। মেনষ্ট্ৰুৱেল কাপত ৰাসায়নিক পদাৰ্থহীনতাই পৰিৱেশৰ বহনক্ষমতা বৰ্তাই ৰখাত সহায় কৰিব। যিসকলে মেনষ্ট্ৰুৱেল কাপ ব্যৱহাৰ কৰাৰ কথা ভাবিছে, তেওঁলোকে চিকিৎসকৰ সৈতে পৰামৰ্শ কৰি তেওঁলোকৰ বাবে ই উপযুক্ত বিকল্প হ’ব নে নাই সেয়া নিশ্চিত কৰি লোৱা ভাল। ইয়াৰ উপৰি এক বিশ্বাসযোগ্য আৰু নামী ব্ৰেণ্ড বাছি লোৱাটোও গুৰুত্বপূৰ্ণ।
মেনষ্ট্ৰুৱেল কাপ ব্যৱহাৰ কৰাটো তুলনামূলকভাৱে সহজ যদিও ইয়াৰ বাবে কিছু অভ্যাসৰ প্ৰয়োজন হ’ব পাৰে। মেনষ্ট্ৰুৱেল কাপ ব্যৱহাৰৰ সাধাৰণ পদক্ষেপসমূহ তলত উল্লেখ কৰা হৈছে।
স্থাপন কৰাৰ বাবে:
১. চাবোন পানীৰে ভালদৰে হাত ধুব।
২. প্ৰস্তুতকাৰীৰ নিৰ্দেশনা অনুসৰি মেনষ্ট্ৰুৱেল কাপটো ভাঁজ কৰি লওক। কেইবাটাও ভিন্ন ভাঁজ আছে (যেনে— C-ফল্ড, 7-ফল্ড, পাঞ্চ-ডাউন আদি), আপোনাৰ বাবে কোনটোৱে ভালদৰে কাম কৰে, সেইটো নিৰ্ধাৰণ কৰিবলৈ বিভিন্ন ভাঁজৰ সৈতে পৰীক্ষা-নিৰীক্ষা কৰক।
মেনষ্ট্ৰুৱেল কাপ ভাঁজ কৰাৰ বিভিন্ন পদ্ধতি | ছবি: ৱিকিমিডিয়াৰ সৌজন্যত
৩. ভাঁজ কৰা মেনষ্ট্ৰুৱেল কাপটোৰ টুপ বা ঠাৰিডাল (stem) তললৈ আৰু ৰিমটো (rim) ওপৰলৈ কৰি ধৰিব লাগে।
৪. শৰীৰটো আৰামদায়ক অৱস্থানত ৰাখক, যেনে এখন ভৰি ওখত ৰাখক।
৫. যোনিৰ নলীৰ তলৰ অংশটো লক্ষ্য কৰি মেনষ্ট্ৰুৱেল কাপটো লাহে লাহে যোনিৰ ভিতৰলৈ সুমুৱাওক।
৬. কাপটো ভিতৰত সোমাই গ’লে ইয়াক ঘূৰাই ঘূৰাই নিশ্চিত হ’ব লাগে যে ই সম্পূৰ্ণৰূপে খোল খাইছে আৰু সুৰক্ষিত হৈছে। কাপৰ টুপ বা ঠাৰিডাল সম্পূৰ্ণ যোনিৰ ভিতৰত থাকিব লাগে, মন কৰিব যাতে ই বাহিৰলৈ ওলাই নাথাকে।
মেনষ্ট্ৰুৱেল কাপ C-ফল্ডত ভাঁজ কৰাৰ পদ্ধতি | ছবি: ৱিকিমিডিয়াৰ সৌজন্যত
কাপ আঁতৰাবলৈ:
১. কাপটো আঁতৰাবলৈ হাত দুখন ভালদৰে চাবোন পানীৰে ধুব লাগে। আৰামদায়কভাৱে অৱস্থান কৰক। কাপটোৰ টুপ বা ঠাৰিডাল লাহে লাহে ধৰি তললৈ টানিব যেতিয়ালৈকে আপুনি কাপটোৰ গুৰিলৈকে নাপায়। তাৰ পিছত কাপটো লাহে লাহে আঁতৰাই আনক।
২. কাপটোৰ ভিতৰৰ বস্তুবোৰ শৌচাগাৰত খালী কৰি কাপটো পানীৰে ভালদৰে ধুই পেলাওক। কিছুমান প্ৰস্তুতকাৰীয়ে কাপটো পৰিষ্কাৰ কৰিবলৈ মৃদু, সুগন্ধিবিহীন চাবোন ব্যৱহাৰ কৰাৰ পৰামৰ্শ দিয়ে, আন কিছুমানে পানীত কেইমিনিটমান উতলাবলৈ পৰামৰ্শ দিয়ে। কাপটো পৰিষ্কাৰ আৰু বীজাণুমুক্ত কৰাৰ বাবে প্ৰস্তুতকাৰকৰ নিৰ্দেশনা মানি চলক।
৩. ওপৰৰ পদক্ষেপ অনুসৰি পৰিষ্কাৰ আৰু বীজাণুমুক্ত কাপটো পুনৰ সুমুৱাই দিব।
শৰীৰৰ বাবে উপযুক্ত আকাৰ আৰু আকৃতিৰ মেনষ্ট্ৰুৱেল কাপ বাছি লোৱাটো গুৰুত্বপূৰ্ণ আৰু ব্যৱহাৰ আৰু যত্নৰ বাবে প্ৰস্তুতকাৰকৰ নিৰ্দেশনা মানি চলাটো দৰকাৰী।
(বিভিন্ন উৎসৰ সহায়ত লেখাটি প্ৰস্তুত কৰা হৈছে। পৰামৰ্শৰে সহায় কৰা ডাঃ লিজা গোস্বামীলৈ কৃতজ্ঞতা জনাইছোঁ। —লেখক)
❧ | আৰু পঢ়ক:
- চাহটোপা আৰু স্বাস্থ্যকথা
- গ্ৰাহকৰ সচেতনতা আৰু গ্ৰাহক সুৰক্ষা আইন
- যোগ আৰু ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ বাবে ইয়াৰ চৰ্চাৰ প্ৰয়োজনীয়তা
- ক’ৰোনা ভাইৰাছৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ আৰু সংপৃক্ত বিষয়বোৰ
- মাহপ্ৰসাদ: এক বিজ্ঞানসন্মত অৱলোকন
